منحنی کوزنتس زیست محیطی (EKC)، که یک رابطه به شکل U وارونه بین آلودگی و درآمد است، تعمیمی جالب در مورد شیوه تاثیر انتقال یک کشور از فقر به سوی رفاه نسبی روی تغییرات کیفیت محیط زیست به شمار می رود. EKC پیش بینی می کند که با افزایش درآمد یک کشور در مسیر توسعه، ابتدا آلودگی های محیط زیست افزایش می یابد، لیکن با افزایش درآمد سرانه به میزان کافی، آلودگی ها شروع به کاهش می کنند. در این پژوهش در جستجوی آزمون درستی این فرضیه، برای خاورمیانه شامل سیرده کشور از جمله ایران هستیم. برای این منظور از اطلاعات جمع آوری شده برای این کشورها در سال های 1980 تا 2003 استفاده کرده ایم. با توجه به این که تقریبا تمام پژوهش های انجام شده روی EKC بر روی کشورهای توسعه یافته، یا ترکیبی از این کشورها و کشورهای در حال توسعه متمرکز بوده است، این پژوهش، آزمونی منحصر به فرد در این حیطه به شمار می رود. از میان آلاینده های مختلف، Co2 به عنوان آلاینده ای انباره های برای آزمون فرضیه EKC مورد استفاده قرار گرفته است. از بین دو مدل انتخاب شده، نتایج مدل لگاریتم - لگاریتم حکایت از رابطه یکنواخت فزاینده بین آلودگی و درآمد دارد، لیکن نتایج ضعیف بوده و ضرایب متغیرها از نظر آماری معنادار نیستند؛ در حالی که توسل به مدل ساده، تایید فرضیه EKC برای نمونه تحت بررسی را در پی دارد و ضرایب متغیرها معنادار می باشند. با توجه به مطابقت کاملی که مدل ساده با تئوری دارد و نظر به فوت نتایج به دست آمده، مدل یادشده به عنوان مدل پایه مورد استناد قرار گرفته و فرضیه EKC در خاورمیانه را نمی توان رد کرد.

آزادسازی تجاری با توجه به سه اثر مقیاس، ترکیب و فناوری، کیفیت محیط زیست (انتشار دی اکسیدکربن) را تحت تاثیر قرار می دهد. از سویی دیگر، به دنبال آزادسازی تجاری، جابه جایی سرمایه در سطح بین الملل تشدید می شود و بر اساس فرضیه پناهگاه آلایندگی، انتقال صنایع آلاینده از کشورهایی با سیاست های زیست محیطی شدید به سمت کشورهایی با سیاست های زیست محیطی ملایم، افزایش می یابد. در مطالعه حاضر، به منظور ارزیابی تاثیر آزادسازی تجاری روی انتشار دی اکسید کربن و نیز بررسی ارتباط منحنی زیست محیطی کوزنتس با فرضیه پناهگاه آلایندگی، منحنی زیست محیطی کوزنتس بر اساس داده های ترکیبی و با استفاده از روش پانل دیتا و رهیافت اثرات ثابت، در قالب چهار گروه کشوری، شامل کشورهایی با درآمد سرانه بالا، کشورهایی با درآمد سرانه متوسط بالا، کشورهایی با درآمد سرانه متوسط پایین و کشورهایی با درآمد سرانه پایین طی دوره زمانی 2002-1992 تخمین زده شده است. نتایج تخمین مدل دلالت بر این دارد که افزایش آزادسازی تجاری و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد سرانه بالا و کشورهای با درآمد سرانه متوسط بالا به کاهش انتشار دی اکسیدکربن و در کشورهای با درآمد سرانه متوسط پایین و کشورهای با درآمد سرانه پایین به افزایش انتشار دی اکسیدکربن منجر می شود، به طور‏ی که کشش متغیر انتشار گاز دی اکسیدکربن نسبت به صادرات صنایع آلاینده، واردات صنایع آلاینده و شاخص درجه باز بودن اقتصاد در کشورهای با درآمد سرانه بالا، به ترتیب -0.051, 0.132 و -0.093 و در کشورهای با درآمد سرانه متوسط بالا، به ترتیب -0.049, 0.033 و -0.038 و کشش متغیر انتشار گاز دی اکسیدکربن نسبت به متغیرهای مذکور در کشورهای با درآمد سرانه متوسط به پایین، به ترتیب -0.134, 0.013 و 0.019 و در کشورهای با درآمد سرانه پایین، به ترتیب 0.002, 0.007 و 0.021 بوده است.

توسعه پایدار یکی از اهداف مهم کشورها در عصر حاضر است. آموزش به عنوان یکی از عوامل موثر بر بهبود تکنولوژی در بخش های تولیدی و اصلاح الگوی مصرف در بخش های مصرفی نقش بسزایی را درکاهش انتشار گاز دی اکسید کربن دارد. مطالعه حاضر به بررسی اثر آموزش بر انتشار دی اکسید کربن با استفاده از شواهد آماری استان های ایران برای دوره زمانی 1385-1394 و رهیافت داده های پانل پرداخته می شود. نتایج حاصل از برآوردها نشان می دهد که نظریه محیط زیستی کوزنتس در اقتصاد ایران قابل تایید است، چرا که اثر تولید و مجذور تولید بر انتشار دی اکسید کربن به ترتیب مثبت و منفی معنادار است. همچنین گسترش شهرنشینی به دلیل ساختارهای نامناسب طراحی شهری و شدت انرژی اثر مثبت و معناداری را بر انتشار دی اکسید کربن دارد و در نهایت افزایش مخارج آموزشی ابتدا باعث کاهش انتشارگازدی اکسیدکربن می شود سپس با افزایش سطح آموزش، انتشار دی اکسید کربن افزایش می یابد، بنابراین توجه به معیارهای آموزش باکیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است.

هدف این مقاله بررسی یک رابطه سیستماتیک میان آلودگی زیست محیطی و توسعه اقتصادی در ایران است. منحنی زیست محیطی کوزنتس(EKC) رابطه ای تجربی برای نشان دادن ارتباط میان آلودگی های زیست محیطی و درآمد و رشد اقتصادی است. با آزمون فرضیه EKC این پرسش به صورت ضمنی پاسخ داده می شود که آیا درآمد سرانه بالا و رشد به کاهش آلودگی منجر می شود. این بررسی یکبار با داده های سری زمانی(کشور ایران) و بار دیگر با داده های پانل(استان های ایران) انجام می شود. نتایج تخمین ناپارامتریک در داده های سری زمانی(داده های کشور ایران) و تخمین پارامتریک در داده های پانل(داده های استانی) اشاره به وجود الگوی EKC در ایران دارند. تأیید تجربی الگوی EKC در ایران حکایت از آن دارد افزایش درآمد به تدریج بتواند با فعال نمودن سازوکارهایی از جمله مالیات بر آلودگی، وضع مقررات و قوانین کنترلی، گروههای سبز آلودگی های زیست محیطی حاصل از مراحل اولیه رشد اقتصادی را پاک کرده و از شدت آن بکاهد.

طی سال های اخیر در میان مباحث مربوط به اقتصاد محیط زیست، فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس که رابطهU  وارونی را بین شاخص های توسعه اقتصادی و آلودگی برقرار می سازد، اهمیت فراوانی یافته است. در این کار، مطالعه منحنی فوق به صورت منطقه ای در سطح شهر تهران برای پسماندهای جامد این شهر صورت گرفته است. طی دوره مورد بررسی که سال های 1375 تا 1385 را در بر می گیرد، گرچه فرضیه منحنی مزبور به اثبات نمی رسد ولی اثر سیاست تفکیک از مبدا پسماندهای خشک که از سال 1383 به اجرا درآمده بر روی شیب منحنی معنی دار ظاهر شده است.

بیش از نیمی از آثار گلخانه ای مربوط به انتشار گاز دی اکسید کربن است. انتشار دی اکسید کربن منجر به نامطلوب آب و هوایی شده و در نهایت اقتصاد جهانی را نیز متاثر خواهد کرد. از آنجا که بررسی آثار اقتصادی انتشار فزاینده گاز دی اکسید کربن بسیار حائز اهمیت بوده، پژوهش حاضر رابطه همجمعی بین تولید ناخالص داخلی سرانه و انتشار گاز دی اکسید کربن سرانه در ایران را طی سالهای 1974 تا 2004 بررسی نموده و وجود منحنی کوزنتس زیست محیطی را برای گاز دی اکسید کربن در دوره مورد مطالعه مورد آزمون قرار داده است. الگوهای خود رگرسیونی با وقفه توزیعی و تصحیح خطا جهت مطالعه رابطه همجمعی یاد شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در هر دو دوره کوتاه مدت و بلند مدت بین متغیرهای مورد مطالعه ارتباط معنی داری وجود دارد. از سوی دیگر ضریب جز تصحیح خطا برابر با 0.19- بوده و به لحاظ آماری معنی دار است. بر اساس نتایج حاصل از الگوی تفاضلی بین متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و انتشار گاز دی اکسید کربن سرانه منحنی کوزنتس زیست محیطی در دوره مورد مطالعه در ایران وجود دارد.

بیش تر فعالیت های اقتصادی ناگزیر به استفاده از منابع طبیعی بوده و در عین حال با انتشار پسماندهای ناشی از تولید در محیط زیست سبب به وجود آمدن فشار بر اکوسیستم طبیعی می شوند. در ادبیات اقتصادی، رابطه بین افزایش تولید و درآمد سرانه با تخریب و آلودگی محیط زیست به صورتU معکوس بوده و با عنوان منحنی کوزنتس شناخته می شود. آلودگی هوا یکی از مصادیق آلودگی محیط زیست می باشد که به عنوان یک معضل جدی جهانی به ویژه در کلان شهرها مطرح می باشد.در این تحقیق تلاش شده است فرضیه زیست محیطی کوزنتس با استفاده از اطلاعات سری زمانی سالانه اقتصاد ایران طی سال های 2006-1960 و با بهره گیری از روش غیرخطی انتقال ملایم LSTR مورد آزمون تجربی قرار گیرد. در این راستا از گاز دی اکسیدکربن به عنوان شاخص آلودگی محیط زیست استفاده شده است. یافته های تجربی تحقیق دلالت بر این دارد که فرضیه زیست محیطی کوزنتس در ایران مورد تایید قرار نمی گیرد. هم چنین نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه مثبت غیرخطی بین درآمد سرانه و دی اکسید کربن سرانه وجود دارد. با استفاده از روش مذکور که مدل دو رژیمی (وجود دو رابطه) بین متغیرها را مورد تایید قرار می دهد، اثر افزایش درآمد سرانه بر آلودگی محیط زیست همواره مثبت بوده ولی در سطوح پایین درآمدی (رژیم اول)، نرخ افزایش آلودگی نسبت به رژیم دوم که شامل سطوح بالای درآمدی است بیش تر می باشد. در این مطالعه سطح درآمد آستانه (نقطه تغییر رژیم) نیز مشخص می شود.

تئوری منحنی محیط زیست کوزنتس، در طول چندین دهه، از مفهوم ابتدایی خود تا مدل های پیچیده نظری کنونی رشد کرده است. توسعه نظری و تجربی، ادبیات اقتصاد محیط زیست موجب شده است که ارتباطی از نوع درجه دوم میان درآمد و آلودگی زیست محیطی تصریح شود.هر مطالعه ای به سهم خود، از زاویه جدیدی به این مساله نگریسته است. از جمله انتقادهایی که مازانتی و دیگران (2007) و استرن (1998) به منحنی محیط زیست کوزنتس وارد دانسته اند، این است که به جای تلاش برای یافتن مکانیزمی در چارچوب نظری منحنی کوزنتس، بر یافتن قاعده هایی تجربی آن هم در مجموعه بزرگی از متغیرها تمرکز بی فایده کرده است. این انتقادهای مخالفان موجب شد تا طرفداران نظریه منحنی محیط زیستی کوزنتس رویکردشان را بازبینی نموده و دقت بیشتری بر جزئیات و روش شناسی آن به خرج دهند.در این مقاله، مدلی مبتنی بر پایه های اقتصاد خردی ارائه می شود که در آن، خانوار با تصمیم درباره مصرف کالای کثیف یا تمیز مواجه است و نشان داده می شود که شیوه تصمیم گیری خانوار به گونه ای است که با افزایش درآمد، ابتدا آلودگی محیط زیست افزایش می یابد و سپس جانشینی کالای تمیز با کثیف، آلودگی محیط زیست را کاهش می دهد. این فرایند به گونه ای است که تاییدی بر وجود منحنی محیط زیست کوزنتس است.

در سال های اخیر موضوع محیط زیست بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. این مقاله به دنبال استخراج منحنی پویای محیط زیست کوزنتس می باشد. در این پژوهش با در نظر گرفتن یک اقتصاد بسته، یک بخش از سرمایه برای تولید کالا استفاده می شود که موجب تولید آلودگی و تخریب محیط زیست می شود. سرمایه باقی مانده به منظور کاهش آلودگی مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه بررسی های انجام شده مشخص گردید که منحنی محیطی زیست کوزنتس در خارج از شرایط پایدار و بهینه قرار دارد. لازم به ذکر است این مدل پیشنهاد می کند که اقتصاد باید یک بخشی از سرمایه خود را برای جلوگیری و کاهش فعالیت های مخرب محیط زیست تخصیص دهد. به علاوه تخریب محیط زیست در هر مرحله ای رخ می دهد و به این دلیل می باشد که سرمایه کافی برای ممانعت و کاهش فعالیت های مخرب محیط زیست در مراحل گذشته، تخصیص داده نشده است (تخصیص بهینه در این شرایط نشان شده است)؛ بنابراین، برای بازیابی کیفیت محیط زیست و بهبود آن، یک سرمایه گذاری مناسب نیاز می باشد تا ذخیره سرمایه کافی در اقتصاد نیز ایجاد گردد تا با حرکت از سرمایه گذاری نامطلوب به سرمایه گذاری مطلوب در جهت بهبود کیفیت محیط زیست، بر روی منحنی، سطح آلودگی کاهش یابد.

تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد با افزایش تولید سرانه، ابتدا آلودگی زیست محیطی افزایش و سپس در سطحی از تولید سرانه به علت توجه به محیط زیست، آلودگی کاهش می یابد. این موضوع را می توان در منحنی زیست محیطی کوزنتس نشان داد. اهداف این مطالعه، تعیین نوع رابطه بین آلودگی دی اکسید کربن و تولید سرانه با استفاده از تست هاسمن و سپس تخمین معادله با استفاده از سیستم معادلات همزمان، برآورد منحنی کوزنتس در ایران و تعیین سطح تولید سرانه ای بود که انتظار می رود بعد از آن توجه به محیط زیست افزایش یافته و در نتیجه نرخ تولید آلودگی کاهش یابد. نتایج نشان داد رابطه بین آلودگی و تولید سرانه رابطه ای دو طرفه می باشد. همچنین نرخ کاهش آلودگی در سطح تولید سرانه 6509720 ریال اتفاق خواهد افتاد. با توجه به شبیه سازی صورت گرفته به روش خود رگرسیون میانگین متحرک می توان پس از 17 سال به این تولید سرانه دست پیدا کرد.